In het kader van de week van Lezen en Schrijven van 8 tot en met 15 september gingen we op bezoek bij Felice Portier. Zij werkt als adviseur basisvaardigheden voor de Zeeuwse bibliotheken. Basisvaardigheden zijn lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden. Als er mensen zijn die moeite hebben met basisvaardigheden wordt dit ook wel laaggeletterdheid genoemd. Wat kunnen Zeeuwse organisaties doen om laaggeletterdheid te herkennen? En hoe kun je als organisatie of werkgever helpen en omgaan met laaggeletterdheid?
Laaggeletterdheid gaat over meer dan lezen en schrijven
Felice legt uit dat laaggeletterdheid vaak verkeerd wordt begrepen. "Wanneer we het hebben over laaggeletterdheid, denken we meestal aan mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Maar het gaat ook om digitale vaardigheden," zegt Felice. "Daarom hebben we het liever over basisvaardigheden. Als je moeite hebt met inloggen met DigiD of het aanvragen van documenten bij de overheid dan valt dat ook onder basisvaardigheden."
De rol van de bibliotheek
Bibliotheken spelen een belangrijke rol in het helpen van mensen met laaggeletterdheid. "Mensen kunnen bij ons terecht voor hulp bij taal en digitale vaardigheden. Hiervoor hebben we onze Taalhuizen en Taalpunten. Soms stappen deze mensen zelf binnen, maar er zijn ook organisaties die mensen naar ons doorsturen," legt Felice uit.
Samenwerking met andere organisaties
De Zeeuwse bibliotheken werken samen met verschillende organisaties, zoals een juridisch loket of schuldhulpverleners. "Iemand vraagt bijvoorbeeld hulp bij het uploaden van documenten en dan blijkt dat deze persoon ook moeite heeft met lezen of schrijven. Dan verwijzen deze organisaties deze persoon door naar ons Taalhuis," voegt Felice toe. "Soms is het eerder duidelijk dat iemand moeite heeft met digitale vaardigheden dan met taal. Mensen schamen zich vaak minder wanneer ze niet zo handig zijn met computers, dan wanneer ze niet zo goed kunnen lezen. Maar door het gesprek aan te gaan over digitale vaardigheden is het ook makkelijker om te zien hoe het bij die persoon met lezen en schrijven gaat."
Let op de tekens van laaggeletterdheid
Felice maakt duidelijk dat het belangrijk is dat alle Zeeuwse organisaties letten op laaggeletterdheid. Zodat mensen hulp kunnen krijgen. "Wij komen niet achter de voordeur. Maar veel instanties, zoals artsen, schuldhulpverleners en woningcorporaties kunnen signalen soms wel eerder zien. Als iemand zijn medicijnen niet goed inneemt, kan het zijn dat deze persoon de bijsluiter niet goed kan lezen. Wanneer er een stapel ongeopende post ligt, heeft iemand misschien ook hulp nodig met taal, " geeft Felice als voorbeeld.
"Ik denk echt dat het bijdraagt aan het geluk van mensen als ze hun eigen zaken kunnen regelen.” - Felice Portier
Wat kunnen Zeeuwse organisaties zelf doen om laaggeletterden te helpen?
Felice roept organisaties op om mensen die moeite hebben met lezen, schrijven of digitale vaardigheden erop te wijzen dat ze voor hulp terecht kunnen bij de bibliotheken. En het is belangrijk om ook goed naar hun eigen communicatie te kijken. "Vaak zijn websites en folders niet zo duidelijk als je misschien denkt," benadrukt Felice. Je kunt hiervoor hulp vragen van Stichting ABC. Stichting ABC in Zeeland leidt voormalig laaggeletterden op tot taalambassadeurs. "Deze ambassadeurs kunnen feedback geven over de leesbaarheid van websites en andere communicatie-uitingen," zegt Felice.
"En er is ook online informatie via het (Digi)Taal Netwerk Zeeland. Op deze pagina kunnen organisaties informatie vinden over laaggeletterdheid en wat ze kunnen doen als ze hiermee aan de slag willen. Vanuit de bibliotheken hebben we veel samenwerkingen, bijvoorbeeld met huisartsencoöperaties. Zo hebben we bijvoorbeeld een slide ontwikkeld voor de wachtkamer schermen, waarop mensen kunnen zien van, hé, als ik handiger wil worden met de computer, kan ik naar de bibliotheek voor hulp.”
Een gezamenlijke verantwoordelijkheid
Felice geeft aan dat het belangrijk is om stil te staan bij het verdwijnen van loketten en aanvragen die steeds vaker digitaal moeten worden gedaan. "Het is mooi dat er steeds meer digitaal kan, maar niet iedereen kan daar in mee komen," waarschuwt Felice. "We moeten er als maatschappij samen voor zorgen dat iedereen gelijke kansen krijgt en mee kan komen in de maatschappij"
Doelen voor de toekomst
Met haar werk hoopt Felice laaggeletterdheid te doorbreken, zowel bij volwassenen als kinderen. "Het is belangrijk om ouders te ondersteunen, zodat ze hun kinderen een goede start kunnen geven. Laaggeletterdheid mag niet worden doorgegeven," zegt Felice. "Het is echt belangrijk dat Zeeuwse organisaties zich bewust zijn van laaggeletterdheid. Ongeveer 14% van de volwassen bevolking in Zeeland heeft moeite met lezen, schrijven of digitale vaardigdheden. Het is belangrijk dat Zeeuwse organisaties mee helpen om laaggeletterdheid te herkennen en hun communicatie daarop afstemmen."
Felice sluit af met haar persoonlijke motivatie om laaggeletterdheid aan te pakken: “Ik vind het belangrijk dat iedereen gelijke kansen heeft in het leven. En taal speelt daar een superbelangrijke rol in. Maar ook inwoners zelfredzaam maken vind ik belangrijk. Ik denk echt dat het bijdraagt aan het geluk van mensen als ze hun eigen zaken kunnen regelen.”
Meer informatie
Wil je meehelpen om laaggeletterdheid te doorbreken? Dit kun je doen:
Maatschappelijke organisaties
Leer hoe je laagletterdheid (beter) kunt herkennen zodat je mensen kunt doorverwijzen voor hulp. Neem contact op met één van Taalhuizen of Taalpunten in de regio om informatie te krijgen over het herkennen van laagletterheid.
Werkgevers
Werknemers die moeite hebben met lezen, schrijven of digitale vaardigheden kunnen hier last van hebben in hun werk. Het is lastiger hun werk uit te voeren of ze vermijden misschien een hogere functie omdat ze daarvoor (beter) moeten kunnen lezen of met een computer moeten werken.
Het Leerwerkloket helpt werkgevers met laaggeletterdheid op de werkvloer. Bijvoorbeeld wanneer werknemers een cursus willen volgen om hun basisvaardigheden te verbeteren. Of om te kijken hoe taalvriendelijk je organisatie is. Neem contact op met Ine Dellebeke van het Leerwerkloket: ine.dellebeke@leerwerkloket.nl, telefoonnummer 06-46953747.
Hulp bij lezen, schrijven of digitale vaardigheden?
Heb je moeite met lezen, schrijven of het gebruiken van websites of apps? Het Taalpunt of Taalhuis bij jou in de buurt helpt je hierbij. Bezoek de website voor het adres of bel 0800 - 023 44 44.
